Ντζεμπέλ – Ζιλ Βενσάν

Ο Δημήτρης μου χάρισε πριν μερικούς μήνες δύο βιβλία από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Ξεκίνησα με αυτό, γιατί διαβάζοντας στο παρελθόν Ιζζό και Ατιά, αγάπησα (κι εγώ) τη Μασσαλία και το Αλγέρι.

Η ιστορία ξεκινάει το Μάρτιο του 1960 στην Καβυλία της Αλγερίας, όπου ο γάλλος λοχίας Αντουάν Μπερτιέ ετοιμάζεται να επιστρέψει στην πατρίδα και την οικογένεια του, την δίδυμη αδελφή του Βιβιάν και τους γονείς του. Στο πλοίο μαζί του βρίσκονται και άλλοι συμπολεμιστές καθώς και ο λοχαγός του, ο Μιρά. Πριν φτάσουν στο λιμάνι της Μασσαλίας, ο Μπερτιέ βγάζει από το αμπέχονο του ένα αυτόματο πιστόλι και αυτοκτονεί. Ο Μιρά κάνει τότε τα δέοντα. Βάζει τη σωρό του Μπερτιέ σε ένα φέρετρο και γράφει ένα ψεύτικο γράμμα προς την οικογένεια του…

Μεταφερόμαστε στη Μασσαλία στις αρχές Σεπτεμβρίου του 2001. Ο Σεμπαστιέν Τουρέν, πρώην αστυνομικός στη δίωξη ναρκωτικών και νυν ιδιωτικός ντετέκτιβ έχει ραντεβού με την Βιβιάν Ντιμασκό, η οποία του ζητάει να ξεδιαλύνει ποιοι ευθύνονται για το θάνατο του αδελφού της Αντουάν Μπερτιέ πριν από εξήντα χρόνια. Λίγες μέρες πριν έφτασε στα χέρια της ένας φάκελος με τις λεπτομέρειες του θανάτου του, ότι δηλαδή δεν σκοτώθηκε στο πεδίο της μάχης όπως πληροφορήθηκε τότε, αλλά αυτοκτόνησε στο πλοίο της επιστροφής, έχοντας ζήσει μια ανείπωτη και αφόρητη οδύνη και πως λεπτομέρειες πιθανότατα γνωρίζουν τρεις-τέσσερις στρατιώτες που ήταν μαζί του εκείνη την περίοδο, τα στοιχεία των οποίων αναφέρονταν μέσα στο φάκελο. Ο Τουρέν αναλαμβάνει την υπόθεση, αλλά πριν προλάβει να τους συναντήσει, ένας-ένας οι φίλοι και πρώην συμπολεμιστές του Μπερτιέ βρίσκονται νεκροί.

(…) Πόσο παράξενοι είναι οι γέροι. Μπροστά στους λιγοστούς επισκέπτες τους προδίδουν τη δυσκολία τους να θυμηθούν πρόσφατα συμβάντα ή τι είχαν κάνει χτες. Θαρρείς οι λέξεις και τα γεγονότα, γεγονότα τόσο κοντινά ακόμη, δεν έβρισκαν πια θέση στο βάθος του κορεσμένου μυαλού τους. Μέχρι τη μέρα που, μάρτυρες ενός συμβάντος, γίνονται αστείρευτοι, με τα χέρια και τα μάτια ξάφνου ζωντανεμένα, ανεξάντλητοι μέχρι την παραμικρή λεπτομέρεια της ανακτημένης μνήμης τους. (…)

Ο Τουρέν θα βρεθεί απροσδόκητα κατηγορούμενος για έναν από τους φόνους, αλλά θα καταφέρει τελικά να πείσει την Καβυλιανής καταγωγής αστυνόμο, Αϊσά Σαντία, πως δεν είναι αυτός ο ένοχος. Η Σαντιά του ζητάει να συνεργαστούν…

 (…) Έβαλε μπρος και τράβηξε με χαμηλή ταχύτητα προς το Παλιό Λιμάνι. Σκεφτόταν το φάκελο που είχε στείλει η κυρία Μισό, καθώς και την τραγική μοίρα των Ντιμασκό. Έπειτα, το μυαλό του έφυγε σ’ εκείνη την ελάχιστα συνηθισμένη μπατσίνα, στο ακουμπισμένο στο μαξιλάρι του καναπέ μάγουλό της, στα καστανόχρωμα μαλλιά της, στα φωτεινά μάτια της που αναζητούσαν τον ύπνο κάτω απ’ τη μάσκαρα. Και τότε ακριβώς, στο φανάρι της συνοικίας ντε Ρεφορμέ, ανάμεσα στα σωρευμένα στρώματα της κούρασής του, ένιωσε να ξεμυτίζει, για πρώτη φορά μετά από καιρό, η καθησυχαστική αίσθηση που χαρίζει η τρυφερότητα.  (…)

Ωραίο μυθιστόρημα (και ευτυχώς μόλις 276 σελίδες!) που πετυχαίνει να σε βάλει στο κλίμα. Η πλοκή είναι στρωτή και δεν υπάρχουν παράλληλες ιστορίες που σε μπερδεύουν, κυρίως γιατί το ζητούμενο είναι ακριβώς αυτό: να μη χαθεί ο αναγνώστης, να μπει στο κλίμα, να νιώσει, να μυρίσει την εποχή. Το θέμα του Βενσάν δεν είναι ο δυσεπίλυτος γρίφος ή η αναπάντεχη ανατροπή, αλλά η μετάδοση της έντασης και της συνεχιζόμενης μέχρι τις μέρες μας βιαιότητας και κτηνωδίας μεταξύ ανατολής και δύσης. Γι’ αυτό άλλωστε η ιστορία τοποθετείται χρονικά τον Σεπτέμβριο του 2001 και ολοκληρώνεται στις 9/11…

Εκδόσεις Καστανιώτη. Βαθμολογία 6,5/10