Βρίσκεστε σε μια ξένη χώρα! Επισκέπτεστε μια άγνωστή σας πόλη και έχετε απίστευτη όρεξη, αφού φάτε ένα γερό πρωινό, να ξεποδαριαστείτε, να την περπατήσετε, να μάθετε κάθε σοκάκι της, να δείτε μουσεία, να φάτε εκεί που τρώνε οι ντόπιοι, να μπείτε σε μετρό, λεωφορεία και να γυρίσετε αργά το βράδυ, νεκροί από κούραση αλλά με ένα χαμόγελο μέχρι τ’ αυτιά.

Όμως υπάρχει -ξανά- ένα πρόβλημα: Τα παιδιά σας!

Δεν είστε μόνοι σας όπως παλιά! Κουβαλάτε όπου πάτε και τα παιδιά, που γκρινιάζουν για τη βόλτα από το πρώτο βήμα εκτός ξενοδοχείου! Που θέλουν να γυρίσουν πίσω και να δουν τηλεόραση ή να ανοίξουν το τάμπλετ! Που πεινάνε κάθε μισή ώρα και θέλουν να πάνε τουαλέτα κάθε δέκα λεπτά! Τι κάνετε; Ποια είναι η λύση; Μα τα… παιχνίδια ταξιδιού, τα παιχνίδια που έρχονται για να κλείσουν την τριλογία παιχνιδιών, η οποία ξεκίνησε με τα παιχνίδια αυτοκινήτου και συνέχισε με τα παιχνίδια εστιατορίου. Ξεκινάμε λοιπόν!

Για τις διαδρομές:

• Βρες το αυτοκίνητο

Βάζετε τα παιδιά σας να κοιτάζουν τα αυτοκίνητα που περνούν, ψάχνοντας ένα αυτοκίνητο ίδιο ή παρόμοιο με το δικό σας, του παππού, του θείου ή γενικά κάποιο που να είναι σχετικά δύσκολο να βρεθεί (tip: Προσαρμόστε το παιχνίδι αναλόγως της δυσκολίας. Για παράδειγμα στο Παρίσι για να βρεις ισπανικό αυτοκίνητο, π.χ. μάρκας SEAT, πρέπει να κάνεις τάμα, οπότε σε τέτοια περίπτωση αρκεί τα παιδιά να βρουν μόνο τη μάρκα και όχι το ακριβές μοντέλο).

• Βρες τη λέξη

Ζητάτε από τα παιδιά σας να ψάχνουν επιγραφές καταστημάτων, εστιατορίων, διαφημιστικές κ.ο.κ., για να βρουν σε αυτές, λέξεις που είναι ίδιες ή μοιάζουν με κάποια ελληνική, όπως café, airplane, bibliothek, telephon, theatre, architecture, apotheke (tip: Υποθέτω μπορείτε να το παίξετε και σε πόλεις που δεν έχουν το λατινικό αλφάβητο, όπως π.χ. στο Τόκιο, αλλά προετοιμαστείτε να ακούσετε από το στόμα τους κάθε βρισιά που δεν ξέρατε ότι υπάρχει).

Για το μουσείο:

• Βρες τη λεπτομέρεια

Μπαίνετε σε μια αίθουσα με πίνακες ζωγραφικής και βάζετε τα παιδιά να ψάξουν σε ποιον πίνακα υπάρχει η λεπτομέρεια που θα τους πείτε. Για παράδειγμα, πού απεικονίζεται κάποιος να κρατάει ένα τριαντάφυλλο ή πού υπάρχει η σημαία κάποιας συγκεκριμένης χώρας. Εναλλακτικά μπορείτε να τους πείτε να βρουν τον συνολικό αριθμό κάποιων αντικειμένων, π.χ. πόσα μήλα θα βρείτε σε όλους τους πίνακες της αίθουσας. Αφού επιστρέψουν με τα αποτελέσματα, προχωράτε στην επόμενη αίθουσα και κρατάτε το σκορ ώστε να βγει ο νικητής του μουσείου, αυτός δηλαδή που βρήκε τη λεπτομέρεια στις πιο πολλές αίθουσες (tip: είναι η μόνη λύση να δουν όλους τους πίνακες και να σας αφήσουν κι εσάς να κάνετε το ίδιο).

• Βρες τον καλλιτέχνη (tip: για δυνατούς θέτες και λύτες)

Χρησιμοποιώντας ένα έκθεμα, δείχνετε στα παιδιά σας την τεχνοτροπία ενός καλλιτέχνη και τους επισημάνετε ποια σημεία πρέπει να προσέξουν. Μετά, κρύβοντας βεβαίως τα στοιχεία του, τους βάζετε να μαντέψουν αν ένας πίνακας ή ένα γλυπτό που θα τους δείξετε, ανήκει ή όχι στον συγκεκριμένο καλλιτέχνη.

Γνωρίζετε καλά πως τα παιδιά σας, ενώ όταν παίζουν με τους φίλους τους στο πάρκο μπορούν να το κάνουν ακατάπαυστα για τρεις τέσσερις ώρες, αντίθετα αν αρχίσουν να περπατάνε θα κουραστούν στα πρώτα δέκα λεπτά, οπότε χρειάζεται υπομονή αλλά και να βρείτε τρόπους εκτόνωσης και διαχείρισης της κατάστασης. Ο λόγος που επιμένω στα παιχνίδια είναι γιατί μπορείτε να παίξετε κι εσείς μαζί τους. Και μάλιστα όχι μόνο μπορείτε, αλλά σας το προτείνω. Βρείτε λοιπόν κι εσείς μια λέξη σε επιγραφή, ψάξτε το αυτοκίνητό σας στον δρόμο, κάντε λάθος στο μέτρημα των μήλων στους πίνακες και αφήστε να σας διορθώσουν, πείτε τους να κρύψουν αυτά το όνομα ενός ζωγράφου και να βρείτε εσείς ποιος είναι… Αν συμμετέχετε κι εσείς στα παιχνίδια, θα περάσετε όλοι πιο ωραία.

Σημαντικό είναι σε κάθε εξόρμησή σας να εφοδιάζετε τα παιδιά με σακίδια πλάτης που θα έχουν μέσα νερό, φαγητό (που τους αρέσει) και ίσως κάποιο γλυκό. Αν τα παιδιά σας είναι και λίγο του αθλητισμού, μια μπάλα ποδοσφαίρου κάνει θαύματα. Σε πολλές πόλεις θα βρείτε μεγάλα πάρκα και χώρους όπου τα παιδιά μπορούν να τρέξουν και να ξεσκάσουν και το να τους ρίξετε και μια μπάλα εκεί, θα είναι σαν να τα φορτίζετε για ακόμα δύο ώρες. Κάθε λίγο και λιγάκι βάλτε στο πρόγραμμα και κάτι «δικό» τους, π.χ. ένα ωραίο πάρκο, ένα μουσείο επιστημών, μια βάφλα, ένα παγωτό, ένα σακουλάκι πατατάκια, άραγμα σε ένα παγκάκι, ένα αναμνηστικό παιχνιδάκι… οτιδήποτε που ξέρετε ότι θα τους αρέσει και θα τα ξεκουράσει. Κοινώς, καλοπιάστε τα.

Και θυμηθείτε, αν τα παιδιά σας περάσουν καλά, τότε και μόνο τότε θα περάσετε κι εσείς.

Καλό ταξίδι! 🙂

Είστε καλεσμένοι έξω για φαγητό ή απλώς μπαίνετε πεινασμένοι στο πρώτο εστιατόριο που βλέπετε μπροστά σας, το οποίο δεν το λες και kids friendly. Δεν έχει αυλή ή κάποιο χώρο να παίξουν τα παιδιά, δεν έχει χαρτιά και πολύχρωμα μολύβια να σχεδιάσουν, ούτε παιχνιδοκονσόλες. Αυτά το μόνο που θέλουν είναι να φάνε γρήγορα και να φύγουν, αλλά έχει πολύ κόσμο και το φαγητό σίγουρα θα καθυστερήσει. Ποια είναι η λύση, πέραν της εύκολης και προφανούς, δηλαδή το να τους δώσεις το κινητό σου να παίξουν; Μα τα παιχνίδια εστιατορίου! Μετά την τεράστια (!) επιτυχία που είχαν τα παιχνίδια αυτοκινήτου, σκέφτηκα να σας μεταφέρω και αυτή την εμπειρία μου. Ξεκινάμε!

• Τι ώρα τρώμε;

Μόλις φύγει ο σερβιτόρος, βγάζετε το κινητό σας, τους δείχνετε την ώρα και τους λέτε να στοιχηματίσουν πότε θα έρθει το κάθε πιάτο, ξεκινώντας μάλιστα από το νερό και το κουβέρ. Το παιχνίδι μπορεί να γίνει ακόμα πιο ενδιαφέρον αν συμμετέχουν και τα φαγητά από τα διπλανά τραπέζια, οπότε θα αρχίσουν προφανώς και τα «οι δίπλα ήρθαν 5’ πιο μετά από μας, αλλά σ’ αυτούς έφεραν ήδη τις πατάτες!» κ.ο.κ.

• Τι δουλειά κάνει;

Πάω στοίχημα ότι έχετε δει κάτι ανάλογο σε αμερικανικές ταινίες. Κοιτάζετε διακριτικά τα διπλανά τραπέζια – ή αν είστε τυχεροί και κάθεστε σε καμιά ωραία περατζάδα, κάνετε το ίδιο με τους περαστικούς. Αφού παρατηρήσετε τα άτομα για λίγα δευτερόλεπτα, λέτε τι επάγγελμα πιστεύετε ότι κάνουν. Προσοχή, όμως! Δε θα έχει κανένα ενδιαφέρον το να πείτε π.χ. ότι ο ευθυτενής μεσήλικας δίπλα είναι γιατρός. Μπορείτε αντίθετα να πείτε ότι είναι ορθοπεδικός χειρουργός, ο οποίος μόλις τελείωσε την επέμβαση στον δεξί μηνίσκο του Τοροσίδη και έτρεχε να προλάβει το ραντεβού για φαγητό που είχε με την κόρη του, όπου θα της ανακοινώσει ότι με τα λεφτά που πήρε, θα την πάει ταξίδι στην Ντίσνεϊλαντ! Ή, αν δείτε μια κυρία να μιλάει συνεχώς στο κινητό της, μπορείτε να πείτε ότι δουλεύει στο χρηματιστήριο και προσπαθεί να κλείσει μια συμφωνία εκατομμυρίων στο μακρινό Τόκιο, οπότε το πιθανότερο είναι μετά να σας ρωτήσουν «και τι είναι το χρηματιστήριο», εσείς να απαντήσετε «μια φούσκα, αγάπη μου» και να ξεκινήσει από κει και πέρα μια ωραιότατη κουβέντα του στυλ «και πώς γίνεται κάποιος να δουλεύει σε μια φούσκα;» ή «όταν λες φούσκα, μπαμπά, εννοείς σαν τσιχλόφουσκα;» κι άλλα τέτοια ωραία. Γενικά πάντως, σκαρφιστείτε ευφάνταστα επαγγέλματα και πλάστε μια ιστορία για το πριν και το μετά των «ηθοποιών» σας. Αφότου πείτε δυο τρεις τέτοιες ιστοριούλες, δώστε τον λόγο στα παιδιά σας και… απολαύστε φαντασία!

• Τι έχει μέσα;

Κοιτάζετε τα φαγητά στα διπλανά τραπέζια και προσπαθείτε να βρείτε τη συνταγή. Είναι πολύ ωραίο και εύκολο παιχνίδι ειδικά αν π.χ. βρεθείτε σε κανένα Ιταλικό εστιατόριο με πίτσες και μακαρονάδες, ή αν περιγράψετε σαλάτες, όπου αρχίζουν τα παιδιά να κάνουν γκριμάτσες και να ονομάζουν όλα αυτά τα λαχανικά που δεν τρώνε και στο τέλος τούς αποκαλύπτετε εσείς χαιρέκακα ότι στην μπολονέζ τους είχε μέσα και κρεμμύδι και ντομάτα και καρότο και σκόρδο και θυμάρι και δάφνη και κανέλα και χίλια δυο άλλα ζαρζαβατικά! Προσοχή, αυτό το τελευταίο παιχνίδι, δεν το προτείνω σε παιδιά μίζερα με το φαγητό, που έτσι κι αλλιώς σας βγάζουν τη ψυχή να τα ταΐσετε, γιατί τότε είναι που δε θα ξαναφάνε τίποτα!

Και από έναν γύρο να παίξετε το κάθε παιχνίδι, σίγουρα τουλάχιστον θα έχουν έρθει τα κουβέρ και καμιά μερίδα πατάτες ή κανένα ορεκτικό, οπότε θα μπορέσετε να ξεγελάσετε λίγο την πείνα των παιδιών. Υπομονή να έχετε και… Καλή σας όρεξη!

(Σημείωση: Υπάρχουν και τα παιχνίδια «Μα πότε επιτέλους θα έρθει ο σερβιτόρος να παραγγείλουμε;», το «Πόση ώρα κάνει να έρθει ο λογαριασμός;», καθώς και το «Μα είναι δυνατόν να καπνίζουν εδώ μέσα!» αλλά λέω αυτά να μην τα παίξουμε σήμερα.)

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένας γονιός στις διακοπές είναι τα… παιδιά του! Και δεν είναι μόνο ότι αναγκάζεται να περνάει συνεχόμενα 24ωρα μαζί τους, χωρίς το 8ωρο (και βάλε) αναζωογονητικό διάλειμμα της δουλειάς του. Το χειρότερο είναι ότι επειδή συνήθως διακοπές σημαίνει «πάμεκάπουμακριάκαιταπλοίαέχουνακριβύνειπολύ», αναγκάζεται τελικά να περνάει πολλές ώρες μέσα σε ένα αυτοκίνητο μαζί τους. Μετά από πάρα πολλές τέτοιες ώρες μέσα σε ένα αυτοκίνητο με παιδιά λοιπόν, έχω τη λύση:

Παιχνίδια στο αυτοκίνητο για να περνάει ευχάριστα η ώρα ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ

1. Βρες το ζώο

Ξεκινάει ένας γονιός και βάζει στο μυαλό του ένα ζώο. Οι υπόλοιποι, με τη φορά του ρολογιού, κάνουν από μία ερώτηση με τη σειρά, η οποία μπορεί να απαντηθεί μόνο με ΝΑΙ ή ΟΧΙ. (Tip: Στην αρχή βολεύει να κάνουμε ερωτήσεις «κατηγορίας» π.χ. Ζει στη θάλασσα;). Αν κάποιος πιστεύει ότι έχει βρει το ζώο, αλλά τελικά έχει κάνει λάθος, βγαίνει από το παιχνίδι και ξαναπαίζει στον επόμενο γύρο, οπότε αποτρέπεται έτσι το παιδί να αρχίσει να ρωτάει από την αρχή αν είναι η γάτα ή ο σκύλος. Όποιος βρει το ζώο, είναι ο επόμενος που θα βάλει ζώο στο μυαλό του. Αν όμως υπάρχει παιδί (ή και γονιός!) ξερόλας, καλύτερα ο επόμενος που θα βάλει ζώο να πηγαίνει με τη σειρά. Αν το παίξετε με παιδιά προσχολικής ηλικίας, αποδεχτείτε το γεγονός ότι θα καταλήξετε να ψάχνετε για τρικέφαλους μελιτζανί Κύκλωπες, με εφτά πόδια, τους οποίους σίγουρα είχατε δει στο Αττικό ζωολογικό πάρκο!

2. Βρες τη θερμοκρασία

Ξεκινώντας το αυτοκίνητο, βλέπετε όλοι την ένδειξη θερμοκρασίας στο ταμπλό του αυτοκινήτου. Βάζετε όλοι στοίχημα για το πού ακριβώς θα φτάσει η θερμοκρασία μέχρι να φτάσετε στον προορισμό σας. Εναλλακτικά, μπορείτε να το παίξετε και με απόκλιση μερικών βαθμών. Αν το έδαφος αλλάζει και κινείστε από θάλασσα σε βουνό ή το ανάποδο, αφορμή για να εξηγήσετε στα παιδιά πώς επηρεάζεται η θερμοκρασία. (Για μεγαλύτερη δυσκολία συνδυάζεται και με το 3 παρακάτω)

3. Βρες την ώρα

Ξεκινώντας το αυτοκίνητο, βλέπετε όλοι την ώρα στο ταμπλό του αυτοκινήτου. Βάζετε όλοι στοίχημα για το ποια ακριβώς θα είναι η ώρα μέχρι να φτάσετε στον προορισμό σας. Εναλλακτικά, μπορείτε να το παίξετε και με απόκλιση μερικών λεπτών. Αν τα παιδιά είναι μεγάλα, μπορείτε να τους εξηγήσετε ότι ταχύτητα είναι απόσταση δια χρόνος, ώστε με το ταχύμετρο να μπορούν να υπολογίσουν καλύτερα. (Για μεγαλύτερη δυσκολία, συνδυάζεται και με το 2 παραπάνω)

4. Βρες την πινακίδα

Τα παιδιά κοιτάζουν συνεχώς τον δρόμο δεξιά κι αριστερά τους και πρέπει να εντοπίσουν πρώτα την πινακίδα/σήμα/ταμπέλα που θα δουν, καθώς και να πουν πιο γρήγορα από τους άλλους τι ακριβώς σημαίνει, π.χ. ολισθηρό οδόστρωμα, αριστερό (ή δεξί) ζιγκ ζαγκ, συνεχόμενες στροφές για τα επόμενα 800 μέτρα κ.ο.κ. Εκτός των άλλων, είναι και ένα πρώτης τάξης μάθημα οδικής κυκλοφορίας, εκτός κι αν ο οδηγός πέρασε τα σήματα «νύχτα» και π.χ. πει στα παιδιά ότι το κόκκινο δίπλα στο μαύρο αυτοκίνητο σημαίνει πως απαγορεύεται ένα κόκκινο φίατ τούρμπο να προσπεράσει το μαύρο χιουντάι του μπαμπάκα τους.

5. Βαθμολόγησε το τραγούδι (το αγαπημένο μου)

Δεν ξέρω τι τραγούδια ακούνε τα δικά σας παιδιά, αλλά τα δικά μου ακούνε σύγχρονα ξένα ποπάκια. Και καλά, και σε μένα αρέσουν, δε λέω, αλλά πόσες φορές πια να ακούσεις το Despacito και το Havana; Ε, όσες φορές και να σκεφτείς, όταν μιλάμε για παιδιά, απλώς συνειδητοποιούμε ότι δεν υπάρχει όριο: Για πάντα, είναι η απάντηση. Βαρεθήκατε λοιπόν να ακούτε τα ίδια και τα ίδια; Θέλετε επιτέλους να ακούσετε εκείνον το Μπάουι που είχατε ερωτευτεί; Μήπως βρετανική ανεξάρτητη σκηνή; Ερωτικά γαλλικά ή ιταλικά τραγούδια; Τζάνις Τζόπλιν; Έναν Μητροπάνο, βρε αδερφέ; Σας έχω τη λύση! Φτιάχνετε το CD/MP3/USB stick της αρεσκείας σας και το ξεκινάτε. Τα παιδιά ακούνε υποχρεωτικά τουλάχιστον 1 λεπτό από το κάθε τραγούδι. Μετά πρέπει να το βαθμολογήσουνε και -αν μιλάμε για ξενόγλωσσα τραγούδια- πρέπει να αναγνωρίσουν τουλάχιστον μία ξένη λέξη και να σας πουν τι σημαίνει*. Αν η μέση βαθμολογία είναι πάνω από 7, το τραγούδι ακούγεται ολόκληρο (εκπαιδευτικό tip: βάλτε τα παιδιά να το βρίσκουν, αν π.χ. έχετε τρία παιδιά, εξηγείστε τους πως πρέπει το άθροισμα να είναι πάνω από 21). Εδώ μπορείτε να κάνετε διάφορες παραλλαγές που θα σας επιτρέψουν να ακούσετε περισσότερη ώρα από το κάθε τραγούδι, όπως π.χ. να βρίσκουν τουλάχιστον 2 λέξεις, να χαμηλώσετε τη βαθμολογία ή στη βαθμολογία να συμμετέχει και η δική σας ψήφος, να τους τραγουδάτε κι εσείς λίγο ώστε να αναγνωρίσουν κάποια λέξη (και να κάνετε κι εσείς το κέφι σας) κτλ. Σημείωση: Αυτό μπορείτε να το κάνετε εύκολα και με έναν ραδιοφωνικό σταθμό και επιπλέον, αν έχει RDS και είναι σχετικά γνωστά τα τραγούδια, μπορούν να ψάχνουν να βρουν το όνομα ή τον καλλιτέχνη, αφού πρώτα έχετε κρύψει τη σχετική ένδειξη στην οθόνη. Λάβετε υπόψη πως η βαθμολογία είναι επικίνδυνο θέμα για τσακωμούς (αν π.χ. ένα τραγούδι αρέσει στα δύο παιδιά και βάλουν 10, αλλά όχι στο τρίτο που καλείται να ψηφίσει μετά και αυτό βάλει 1, το τραγούδι δεν προκρίνεται), οπότε ξεκαθαρίστε το «πάνω από 21» πως σημαίνει 22 και βάλτε και τη δική σας ψήφο στο παιχνίδι, ώστε να επηρεάζετε εσείς το αποτέλεσμα και όχι αυτά!

* Αν μιλάμε για ξενόγλωσσα τραγούδια, να έχουν κάνει τα παιδιά 1-2 χρόνια την αντίστοιχη γλώσσα

Και να θυμάστε: Αν τίποτα από όλα αυτά δεν πιάσει κι εσείς χρειάζεστε επειγόντως λίγη ησυχία όσο οδηγείτε, αντί να ρισκάρετε ένα τρακάρισμα, κάντε μια στάση για τσίσα, νερό, καφέ, τυρόπιτα ή στην τελική, αν όλα τα άλλα έχουν αποτύχει, δώστε τους για περιορισμένη ώρα ένα τάμπλετ στο χέρι.

Καλές, ασφαλείς και ευχάριστες διαδρομές!

ΒΡΙΣΚΟΜΑΣΤΕ στο σωτήριον έτος 2005. Μόλις έχω μπει στο γραφείο του Γρηγόρη μαζί με την Καρίνα. Είναι μεσημέρι και κάνουμε διάλειμμα για φαγητό, στην εταιρεία που δουλεύαμε όλοι τότε. Οι δύο φίλοι και συνάδελφοι, που ήταν και λίγο μεγαλύτεροι από μένα, είχαν ήδη παιδιά και -δικαίως ή αδίκως- οι συζητήσεις που ξεκινούσαν αφορούσαν ως επί το πλείστον καθημερινές ιστορίες γύρω από αυτά. Εγώ δεν είχα ακόμα παιδιά. Λίγους μήνες πριν είχαμε παντρευτεί με την Αγγελική. Το σπορ αυτό μας ήταν λοιπόν άγνωστο.

Δέκα χρόνια πριν, η κρίση ακόμη δεν είχε χτυπήσει την πόρτα μας -ή τέλος πάντων αν την είχε χτυπήσει, το είχε κάνει πολύ απαλά. Μη και μας ξυπνήσει από το λήθαργο. Ήταν τότε που νιώθαμε κερδώοι, πληρωνόμασταν καλά και ακόμα κάναμε όνειρα για το μέλλον. Θυμάμαι σαν τώρα που σηκώθηκα όρθιος, σχεδόν εκνευρισμένος και τους ρώτησα το εξής: «Αυτό είναι λοιπόν; Αυτό είναι η ζωή; Γι’ αυτό γεννηθήκαμε;». Με κοίταξαν και οι δύο σαν να ήμουν ο Ε.Τ. Υποθέτω πως ακόμα έψαχναν τρόπο να επικοινωνήσουμε στη γλώσσα μου, όταν τους βομβάρδισα με διευκρινιστικές ερωτήσεις: «Αυτό θα κάνετε από δω και πέρα; Θα ζείτε για τα παιδιά σας; Αυτό μου λέτε και μένα; Πως σε λίγο που θα κάνω παιδιά, γι’ αυτά θα μιλάω όλη μέρα; Μόνο μ’ αυτά θα ασχολούμαι; Τι έφαγαν, αν έφαγαν, αν διάβασαν, αν κοιμήθηκαν, αν ξύπνησαν, αν χτύπησαν, αν αρρώστησαν, γιατί άργησαν, με ποιον πήγανε και (στην τελική) γιατί βγήκαν έξω;;; Πως ΕΓΩ τελείωσα; Τέρμα τα θέλω ΜΟΥ; Μέχρι να πεθάνω; This is it?»

Τα είχα πάει καλύτερα. Με κατάλαβαν. Το έβλεπα ξεκάθαρα στη φάτσα τους πως δεν ήμουν πλέον ένας εξωγήινος. Ήμουν απλώς ένα παιδάκι, ένα νεούδι, ένας ψάρακας, ένας λεγεωνάριος που πάει να καταταγεί στον ρωμαϊκό στρατό και περιμένει να φάει τις μπούφλες του από τους Γαλάτες. Μου χαμογέλασαν και οι δύο. Η Καρίνα μάλιστα άφησε τα μαχαιροπήρουνα της και σηκώθηκε. Με αγκάλιασε και μου είπε να καθίσω δίπλα της. «Να του το πω εγώ, μωρέ;» ρώτησε τον Γρηγόρη, γέρνοντας το κεφάλι της ελαφρά κάτω και αριστερά, με τον μοναδικά ναζιάρικο τρόπο της. Αυτός απλώς κατένευσε συγκινημένος. Γυρνάει η Καρίνα, με κοιτάζει στα μάτια και μου λέει: «Ναι».

Έστρεψα το βλέμμα μου αργά και απέλπιδα να κοιτάξω τον Γρηγόρη. Δάκρυα έσβηναν στους κροτάφους του…