ΤΟ πήρα στα χέρια μου νομίζοντας πως θα διαβάσω άλλο ένα αστυνομικό. Οκέι, λίγο ιδιαίτερο, που δε θα βάδιζε ίσως στα γνωστά σκανδιναβικά ή αμερικάνικα μονοπάτια, πάντως αστυνομικό. Τελειώνοντάς το, έχω δίλημμα.

Ο Γκυστάβ Μεγέρ, είναι ένας διεθνής γκραν μέτρ στο σκάκι, με εξαιρετική μνήμη, η οποία βελτιώθηκε σε απίστευτο βαθμό όταν υποβλήθηκε σε μια χειρουργική επέμβαση για να θεραπεύσει την επιληψία του και κατά τη διάρκειά της -εν αγνοία του- του εμφυτεύθηκε ένα ηλεκτρόδιο στον εγκέφαλο. Βγαίνοντας από το νοσοκομείο όπου είχε πάει να δει τον γιατρό και παιδικό του φίλο, Κλαπμάν, για να του πει πως εξακολουθεί να υποφέρει, τον πλησιάζουν δύο αστυνομικοί για να τον πάνε για ανάκριση και τον βάζουν μαζί τους στο αυτοκίνητο. Καταλαβαίνει πως τον θεωρούν ύποπτο για τον θάνατο της γυναίκας του σε αυτοκινητικό δυστύχημα πριν από λίγες μέρες και σε μια στιγμή πανικού, ανοίγει την πόρτα του αυτοκινήτου, προκαλώντας ένα τρακάρισμα με διερχόμενη μοτοσυκλέτα, γεγονός που του δίνει όμως τη δυνατότητα να εξαφανιστεί…

(…) – Σέρτζιο, θυμάσαι όταν γνωριστήκαμε στην Τουρ Μπλανς… Συμφωνήσαμε πολύ γρήγορα στον ορισμό για τη φιλία…

– Δύο μοναχικοί μαζί;

– Όχι μόνο.

– Νά ΄το, το θυμάμαι: φίλος είναι κάποιος που μπορούμε να του τηλεφωνήσουμε τα μεσάνυχτα για να του ζητήσουμε να μας βοηθήσει να μεταφέρουμε ένα πτώμα και δεν κάνει ερωτήσεις.

Τον ορισμό ακολούθησε μια κίνηση του κεφαλιού, που τον καθησύχασε, κι ένα μακρύ κενό που τον ανησύχησε.

– Ένα πτώμα;

– Χαρτιά. Χρειάζομαι χαρτιά. (…)

Τέλειος ορισμός για τη φιλία ο παραπάνω, δε συμφωνείτε; Έχουμε ξεκάθαρα ένα αστυνομικό, θα σκέφτεστε με βάση όλα τα παραπάνω. Ε λοιπόν, ενώ ξεκινάει έτσι, στην πορεία ο ήρωας εσκεμμένα χάνεται σε φιλοσοφικές αναζητήσεις στο Λονδίνο, το Παρίσι, τη Βιέννη, το Βουκουρέστι, τη Βαρσοβία, για να καταλήξει στην Πράγα, πόλη όπου έζησε το μυθικό Γκόλεμ, το τέρας στο οποίο είναι πλέον σίγουρος ότι έχει μεταμορφωθεί και ο ίδιος. Στο κατόπι του βρίσκεται η Έμμα, η κόρη του, καθώς και η Νίνα, η αστυνομικός που τον ψάχνει. Και μέσα σε όλα, κάθε μέρα ένα νέο άρθρο δημοσιεύεται στο μπλογκ της πεθαμένης γυναίκας του Μεγέρ, άρθρα που όλα τους συζητούν το κατά πόσο βαδίζει η ανθρωπότητα στον σωστό δρόμο, τον δρόμο του ουμανισμού του μέλλοντος, του τρανς, του μέτα ή ακόμα και του μέτα-μεταουμανισμού!

Όπως καταλάβατε, δεν είναι καθόλου ένα τυπικό αστυνομικό. Έχει τον κορμό, τη βάση για μια αστυνομική ιστορία, αλλά έχει πολύ βαθύτερα νοήματα, και καταπιάνεται με τόσα ζητήματα ώστε καταλήγεις να μη σε ενδιαφέρει και τόσο το να μάθεις «ποιος το έκανε». Αρχίζει ως αστυνομικό, τελειώνει ως αστυνομικό, αλλά στο ενδιάμεσο γίνεται ένα ιστορικοπολιτικοφιλοσοφικό μυθιστόρημα. Διαβάστε το μόνο αν έχετε την όρεξη να ξεφύγετε από τα συνηθισμένα.

Εκδόσεις Πόλις. Βαθμολογία 8/10.

Μπέργκεν, Νορβηγία, αρχές δεκαετίας του ’80. Ο ιδιωτικός ντετέκτιβ Βαργκ Βέουμ συχνάζοντας σε ένα καφέ, πιάνει κουβέντα με τον Χιάλμαρ Νύμαρκ, συνταξιούχο αστυνομικό, ο οποίος του λέει για μια άλυτη υπόθεση πυρκαγιάς σε ένα εργοστάσιο χρωμάτων τη δεκαετία του ’50 με πολλά θύματα. Του αποκαλύπτει πως αν και δεν έχει αποδείξεις, πιστεύει ότι ευθύνεται γι’ αυτό ο Χάγκμαρτ Χέλε, ο ιδιοκτήτης του εργοστασίου και ότι στην υπόθεση εμπλέκεται και ένας αμείλικτος δολοφόνος που δρούσε στον Β’ παγκόσμιο πόλεμο γνωστός με το παρατσούκλι «Ποντικοφάρμακο»…

(…) Κοίταξα το πρόσωπο της. Δίχως φιλί από το 1953, δίχως να έχει νιώσει τη φυγή στα μονοπάτια της ηδονής, γιατί δεν της ήταν πια απαραίτητο. Γιατί το είχε ζήσει ήδη. Ακουγόταν ρομαντικό – κι ίσως λίγο παλιομοδίτικο. Την τοποθετούσε στην άλλη πλευρά του τείχους των εξήντα χρόνων, ή τουλάχιστον έτσι θα ‘πρεπε. Αλλά για έναν περίεργο λόγο ένιωθα πως την καταλάβαινα, πως υπήρχε κάποιου είδους συγγένεια ανάμεσά μας, έτσι όπως καθόμασταν ο ένας απέναντι στον άλλο, γύρω από το τραπέζι της κουζίνας: μια γυναίκα κοντά στα εξήντα, που είχε ν’ αγαπήσει από το 1953, κι ένας άντρας με τις πρώτες γκρίζες τρίχες στα μαλλιά του και μια βαθιά νοσταλγία να του αυλακώνει το μέτωπο. (…)

Η ιστορία είναι δουλεμένη και ειδικά ο κεντρικός χαρακτήρας, ο Βέουμ -τον οποίο ο Στόλεσεν χρησιμοποιεί σε πάνω από δέκα μυθιστορήματα του- είναι βαθιά ανθρώπινος, λίγο σαρκαστικός και σπανίως τρυφερός. Παρατήρησα επιπλέον κάτι, το οποίο και μου επιβεβαίωσε το «αυτάκι» του βιβλίου, όπου γράφει: Το πιο συγκινητικό, όμως, είναι η συμπόνια προς τα θύματα, που η τύχη τους ενδιαφέρει περισσότερο από τη λύση του αστυνομικού αινίγματος. Η λύση στο αίνιγμα έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Όπως προχωρούσε η ιστορία, έπιασα τον εαυτό μου να μην ενδιαφέρεται τόσο για το περιβόητο whodunit και σκέφτομαι εκ των υστέρων πως αυτό ήταν εσκεμμένο. Ακόμα και οι περιγραφές των διάφορων σκηνικών της πόλης και του λιμανιού όλο και μεγαλώνουν όσο προχωράει η πλοκή. Δείχνει να ενδιαφέρει τον συγγραφέα πιο πολύ το να εμβυθίσει τον αναγνώστη στο περιβάλλον παρά να του εξηγήσει τι και πώς. Αυτό είναι κάτι που προσωπικά με χαλάει λίγο, ειδικά δε στην  συγκεκριμένη περίπτωση που είναι γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο το βιβλίο. Αν ήταν σε τρίτο πρόσωπο δε θα με ενοχλούσε, αλλά το να κάνει συνεχώς παρομοιώσεις και να περιγράφει στην αρχή του κεφαλαίου ο ταλαιπωρημένος και ρακένδυτος ιδιωτικός ντετέκτιβ επί 2-3 σελίδες το «περιβάλλον», ε, κάπου δε μου κολλάει.

(…) Ο Σεπτέμβριος έχει μέρες χρυσές σαν μέλι και πρωινά που ο ήλιος πέφτει βαρύς στο παράθυρό σου – σαν ώριμη ερωμένη με πλούσιες καμπύλες και με τη ζέστη του τέλους του καλοκαιριού στις φλέβες. Ο ήλιος παίζει με τα χρώματα, καθώς η ψυχρή ανάσα του Οκτώβρη δεν του βαραίνει ακόμα τους ώμους. Κάτι τέτοιες μέρες ο άνθρωπος πρέπει να ξυπνά με το πάσο του και να μη βιάζεται καθόλου.  (…)

Να, το παραπάνω ας πούμε. Μια χαρά τα λέει αλλά αντί να με κάνει να το νιώσω, είναι τόσο αδύνατο να τα περιγράφει αυτά ένας ντετέκτιβ που σε μένα τουλάχιστον είχε το αντίθετο αποτέλεσμα. Αν ήταν γραμμένο σε τρίτο πρόσωπο, θα του έβαζα μεγαλύτερη βαθμολογία.

Εκδόσεις Πόλις. Βαθμολογία 6/10

Έχω ένα συγκεκριμένο ράφι που βάζω τα βιβλία προς ανάγνωση. Βλέπω τις πλάτες τους φάτσα κάρτα απέναντι από εκεί που συνήθως κάθομαι στο σαλόνι. Αυτό ήταν κάτω κάτω στην πίσω σειρά. Ούτε ξέρω πως βρέθηκε εκεί. Δε θυμάμαι να το αγοράζω, ούτε να μου το δίνει κανείς. Διάβασα το οπισθόφυλλο και δεν κατάλαβα γιατί το άφησα να πάει τόσο κάτω στην ντάνα…

Μασσαλία. Η Λιλιάνα Μουμάρακ, μια γιαγιά από την Τσετσενία, δολοφονείται αφού πρώτα βασανίστηκε άγρια. Όλα δείχνουν πως πρόκειται για ληστεία, αλλά ο Ντασί Ελ Αχμέτ, ο διαμεσολαβητής της περιοχής και γείτονας της γιαγιάς, δεν πείθεται. Στην κηδεία της πάνε μόνο ο Ντασί, ο Νέστωρ Παναγόπουλος, συνταξιούχος επιπλοποιός και επίσης γείτονας, και ο σκύλος της γιαγιάς, ο Χασάν. Έξω από το νεκροταφείο, ο σκύλος αρχίζει να γρυλίζει σε ένα παρκαρισμένο αυτοκίνητο…

(…) Το μπιγκλ καθόταν ήσυχα και τον περίμενε. Περιεργάστηκε ο ένας τον άλλον. Ο Ντασί σκέφτηκε την Αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι κι αναρωτήθηκε κατά πόσο το σκυλί είχε διαβάσει Κούντερα. Ο Χασάν έμοιαζε να λέει: «Ώστε εσύ, εσύ μπορείς!» Ο σοφός ντράπηκε. Ο Χασάν, που έτρεχε στα δάση, που χρειαζόταν χώρο, δέντρα, ρουμάνια, ήταν περιορισμένος τώρα σε ένα μικρό δυάρι. Ίσως άλλοτε το ζώο να όργωνε τις ευδαίμονες κοιλάδες και τα βουνά του Καυκάσου… Ποια ήταν η ιστορία του; Ποια ήταν η ιστορία της Λιλιάνας Μουμάρακ;

Ο κόπρος τον κοιτούσε με τα βαθιά, μαύρα μάτια του. Παράξενη ηρεμία για ένα τρελόσκυλο. Στην ιεραρχία της σοφίας, ο Διογένης τοποθετούσε τον σκύλο πάνω από τον άνθρωπο. Τον σκύλο, που εκφράζει ανενδοίαστα τις επιθυμίες του, που ξέρει να κάνει υπομονή όταν δεν υπάρχει καμία εναλλακτική. (…)

Ο Μεζονέβ χρησιμοποιεί μια έντονα σαρκαστική και χιουμοριστική γραφή που όμοια της δεν έχω ξαναδιαβάσει. Μπλέκει στην ιστορία αλάνια, ρώσους μαφιόζους, δημοσιογράφους, ινδιάνους και Τσετσένους αυτονομιστές που όλοι θέλουν να μάθουν το μυστικό του Χασάν, του Τσετσένου σκύλου, δημιουργώντας έτσι μια κωμωδιοπεριπέτεια καταστάσεων που μου θύμισε μια παλιά ταινία του 1963, το It’s a Mad, Mad, Mad, Mad World.

(…) «Δεσποινίς, η τσάντα σας μού γρατζουνάει την πλάτη!»

Μια επιβλητική κυρία. Ακριβό κακόγουστο φουστάνι που διαγράφει τα πάχη της. Μαρσεγέζικη μπουρζουαζία που πλούτισε με το εμπόριο. Είναι η ώρα αιχμής, τα ξερά ανακατεύονται με τα χλωρά, δεν υπάρχει πρώτη θέση στο μετρό στην πόλη των Φωκαέων.

«Κροκόδειλος είναι, κυρία μου, το άρωμά σας τον έχει τρελάνει! Μην ενοχλείς την κυρία, Χασάν μου, δείξε λίγη ευγένεια!» λέει στην τσάντα. (…)

Ο Ντασί είναι από τους πιο ενδιαφέροντες αντιήρωες μυθιστορήματος που έχω διαβάσει. Απολαυστικό!

Εκδόσεις Πόλις. Βαθμολογία 7,5/10

ΗΜΟΥΝΑ στο σπίτι των κουμπάρων μου μια μέρα και παρατηρούσα τα βιβλία στη βιβλιοθήκη τους. Έρχεται ο Στέφανος και μου λέει «Αν δάνειζα βιβλία, θα σου έδινα να διαβάσεις αυτό» και μου δείχνει το εν λόγω βιβλίο. Παραξενεύτηκα, μιας και εκτός από την πολύ καλή σχέση μας, ο Στέφανος μου είχε ήδη δανείσει τέσσερα βιβλία του Μακριδάκη. Από την άλλη, δεν του τα είχα επιστρέψει ακόμα! Φεύγοντας λοιπόν εκείνη τη μέρα κανείς μας δεν σχολίασε ξανά το γεγονός. Την επόμενη φορά που πήγα σπίτι τους μου λέει από μόνος του «Μα καλά, με πίστεψες για το βιβλίο;» και έτσι τελικά τη δεύτερη φορά κατάφερα και έφυγα με το βιβλίο στα χέρια. Τώρα όμως είχα πέντε βιβλία να του επιστρέψω!

Ο Μάξουελ Σιμ είναι κοντά στα πενήντα και ζει μόνος του, χωρίς οικογένεια ή φίλους, στο Λονδίνο, αρχές της οικονομικής κρίσης. Πάσχει από κατάθλιψη η οποία εκδηλώθηκε με αφορμή τη φυγή της γυναίκας Καρολάιν και της κόρης του Λούσι από το σπίτι τους πριν από μερικούς μήνες. Είχε μέχρι τότε μια μάλλον συνηθισμένη ζωή που θα την έλεγες ίσως και βαρετή. Η μητέρα του είχε πεθάνει πολύ νέα και ο πατέρας του -με τον οποίο δεν είχε καθόλου καλή σχέση μιας και ποτέ δεν κατάφερε να είναι γι’ αυτόν η κλασική πατρική φιγούρα- ζει πλέον στην Αυστραλία. Πριν την εκδήλωση της αρρώστιας του εργαζόταν ως υπεύθυνος υποστήριξης μετά την πώληση σε μια εταιρεία, αλλά πλέον δεν μπορεί να εργαστεί. Η γυναίκα του, ως τελευταίο δώρο πριν τον παρατήσει, του έδωσε ένα εισιτήριο για να πάει να επισκεφθεί τον πατέρα του και να συμφιλιωθούν. Αποφασίζει λοιπόν να κάνει αυτό το ταξίδι και εκεί, στη βεράντα ενός εστιατορίου που είχε πάει να φάει, παρακολουθεί τη σκηνή μιας ασιάτισσας μητέρας με την κόρη της, να παίζουν χαρτιά και να έχουν μια ιδιαίτερη εγγύτητα η μία με την άλλη η οποία τον έκανε να σκεφτεί πως έπρεπε κάτι να κάνει, για να διεκδικήσει επιτέλους να έχει κι αυτός σχέσεις με την ίδια εγγύτητα. Μια σειρά γεγονότων τον φέρνουν μέσα σε ένα αυτοκίνητο να πρέπει να ταξιδέψει στο βορειότερο άκρο του Ηνωμένου Βασίλειου με ένα πορτ μπαγκάζ γεμάτο οδοντόβουρτσες και με μόνη παρέα τη… θηλυκή φωνή του πλοηγού του. Στη διαδρομή αυτή θα συναντηθεί με το παρελθόν του και θα ανακαλύψει πράγματα που τον σπρώχνουν όλο και περισσότερο στην απόγνωση.

(…) Είχε μια ιδιαίτερη ομορφιά η λογική των γεγονότων που ακολούθησαν, λες και το ξέραμε και οι δύο από πάντα πως κάποτε θα συνέβαινε αυτό˙ λες και ήταν πεπρωμένο. Κι ωστόσο, μου κάνει εντύπωση που δεν μπορώ να θυμηθώ πολλές λεπτομέρειες. Πάντα θεωρούμε πως οι καθοριστικές, οι πιο πολύτιμες εμπειρίες της ζωής μας χαράσσονται ανεξίτηλα στη μνήμη μας˙ κι όμως, για κάποιο λόγο, συχνά αυτές ακριβώς είναι που χάνονται και θαμπώνουν πρώτες.(…)

Μέσα στο μυθιστόρημα, υπάρχουν τέσσερις ιστορίες που θα μπορούσαν κάλλιστα να θεωρηθούν και ως τέσσερα ανεξάρτητα διηγήματα Η πρώτη είναι η ιστορία του θαλασσοπόρου Ντόναλντ Κρόουχερστ. Αυτή είναι και η κεντρική ιστορία, μιας και επιστρέφει συχνά σε αυτήν ο Μάξουελ. Μάλιστα, κάποια στιγμή θα ταυτιστεί με τον ψυχισμό του ήρωα της, θεωρώντας πως έχουν κοινή μοίρα. Οι επόμενες τρεις -η λογοτεχνική απόδοση ενός οικογενειακού ταξιδιού από την πρώην γυναίκα του, μια φοιτητική εργασία της αδελφής του παιδικού φίλου του Κρις και ένα κείμενο στο ημερολόγιο του πατέρα του Μάξουελ- αποτελούν με τη σειρά κομβικά σημεία στην όλη πλοκή, γιατί στο τέλος της κάθε μιας μαθαίνει ο Μάξουελ σημαντικές λεπτομέρειες που εξηγούν συνολικά στο πώς τελικά έφτασε ως εδώ.

Μου άρεσε αρκετά. Στην αρχή το «φοβήθηκα», γιατί δεν ήμουν κι εγώ στα καλύτερα κέφια μου όταν το διάβαζα, αλλά είναι γραμμένο με τέτοιο τρόπο που δε σε ψυχοπλακώνει. Τραγικό δηλαδή, με μόνη διέξοδο το χιούμορ του.

Εκδόσεις Πόλις. Βαθμολογία 7/10

ΔΥΣΤΥΧΩΣ περίμενα πολύ περισσότερα. Διάβασα στο διαδίκτυο πολλές και καλές κριτικές, μέχρι και “ένα από τα καλύτερα ελληνικά βιβλία των τελευταίων χρόνων” και διάφορα ανάλογα σχόλια. Και όμως δε βρήκα τίποτα παραπάνω από απλές ιστοριούλες, σαν σενάριο από έξι επεισόδια της σειράς Η Πολυκατοικία που έδειχνε στο Μέγκα. Ιστορίες δηλαδή που δε σε νοιάζει και αν χάσεις και καμία και που υπάρχει ένα υποτυπώδες μπλέξιμο μεταξύ των ηρώων. Οκ, η διαφορά είναι πως υπάρχει ας πούμε και κάποιο έγκλημα στην κάθε μία αλλά αυτό απέχει πολύ από τον χαρακτηρισμό νεο-νουάρ πολυκατοικία που διαβάζω στο οπισθόφυλλο.

Έξι ιστορίες, έξι κεντρικοί χαρακτήρες που μένουν στην ίδια πολυκατοικία, καλοκαίρι στην Αθήνα. Η πρώτη ιστορία είναι και η πιο χαλαρή, στη συνέχεια υπάρχει λίγο περισσότερο ενδιαφέρον και ομολογομένως η τελευταία είναι και η καλύτερη ιστορία. Ένας τυφλός που πέφτει θύμα απαγωγής, δύο φιλενάδες που την πατάνε σαν πρωτάρες, μια κοπέλα που προσπαθεί να ξεφύγει από το παρελθόν της, ένας συγγραφέας που πιέζεται να παραδώσει το βιβλίο του και όλα του πάνε στραβά, ένας διαμεσολαβητής πτωμάτων σε γραφείο τελετών και μια ψυχαναγκαστική μάνα λίγο χαμένη είναι οι ήρωες του ακάλυπτου. Αν όλες οι ιστορίες ήταν σαν την τελευταία με τη μάνα, θα είχα τελείως διαφορετική άποψη για το βιβλίο.

(…) Δεκαπενταύγουστος. Η Αθήνα στην εντατική. Την ακούς που αναπνέει βαρά. Κανείς δεν κυκλοφορεί, την έχουν κάνει όλοι τους, όλοι τους, σχεδόν όλοι τους. Στην Αρεοπαγίτου προσπερνώ τρεις παράξενους τύπους που έχουν ανοίξει κουβέντα αγναντεύοντας την Ακρόπολη. «Εκεί μένεις;», ρωτά ο ένας δείχνοντας τα αρχαία με το δάχτυλο. «Να το βάψεις άλλο χρώμα», λέει ο δεύτερος. «Θα δω τι μπορώ να κάνω», τελειώνει ο τρίτος. Ψάχνω να βρω περίπτερο. Δεν έχω τσιγάρα και σίγουρα δεν έχω έμπνευση. Ένα γκρουπ αμερικάνων υπομένει τη ζέστη. Κοντοστέκομαι δίπλα του σα μια παράξενη αντίθεση. Με κοιτάζουν μάλλον με συμπάθεια. Κάνω στην άκρη και για τριάντα στιγμές το μυαλό μου μπλοκάρει. Σκοτοδίνη.  (…)

Ένα βιβλίο που δε με τράβηξε κοντά του, που όταν το ξέχασα στην παραλία μια μέρα δε σιχτίρισα τον εαυτό μου, αλλά που άνετα το διάβαζα όταν το έβρισκα μπροστά μου. Η όλη δημοσιότητα και το σούσουρο με το βιβλίο, μου θύμισε παλιά όταν καθόμασταν με το φίλο μου το Γιάννη στο σπίτι του Φάνη και φτιάχναμε στιχάκια του τύπου Φοίβος οι τρεις μας, για πλάκα μέσα σε λίγα λεπτά. Ένα βιβλίο σαν τραγούδι του Φοίβου λοιπόν, που σκέφτομαι πως θα μπορούσε να το είχε γράψει ο καθένας μέσα σε λίγες μέρες και που αναρωτιέμαι γιατί άρεσε σε όλο τον κόσμο εκτός από μένα. 🙂

Σημείωση: Πατήστε πάνω στην εικόνα παρακάτω και ανακαλύψτε το ρεφρέν που θα γινόταν (!) επιτυχία

Εκδόσεις Πόλις. Βαθμολογία 5/10

ΣΤΟ δεύτερο μυθιστόρημα της τριλογίας με τίτλο «Το Τσούρμο», ο Φαμπιό Μοντάλ έχει πλέον παραιτηθεί από αστυνομικός. Ζει μια πιο ήρεμη ζωή, παρέα με την Ονορίν και τον Φονφόν, τους νέους «γονείς» του. Όλα αλλάζουν, όταν η ξαδέλφη του (και παιδικός έρωτας του) Ζελού έρχεται σπίτι για να του ζητήσει να τη βοηθήσει να βρει το γιο της τον Γκιτού, που ήρθε στη Μασσαλία για να ζήσει ένα ερωτικό σαββατοκύριακό με την κοπέλα του Ναιμά, μιας και κάτι τέτοιο απαγορευότανε να το κάνει στο σπίτι τους στην Γκαπ, αφού η Ναιμά ήταν από αραβική οικογένεια – ήταν μια μπερ δηλαδή- και η Ζελού και ο πατριός του Γκιτού ο Άλεξ δεν ανέχονταν τα πάρε-δώσε με τους Άραβες.

(…) Πόσες φορές δεν στάθηκα δύσπιστος απέναντι του; Στην ηθική του του μετανάστη; Μίζερος, χωρίς φιλοδοξίες, έτσι πίστευα. Αργότερα, διάβασα του Αδελφούς Καραμαζόφ, του Ντοστογιέφκσι. Προς το τέλος του μυθιστορήματος, ο Αλιόσα έλεγε στον Κρασσότκιν: «Ξέρεις, Κόλια, στο μέλλον θα είσαι πολύ δυστυχισμένος. Όμως να μακαρίζεις τη ζωή, όπως κι αν έρχεται». Λόγια που αντηχούσαν στην καρδιά μου με την ίδια τη φωνή του πατέρα μου. Ήταν όμως πολύ αργά για να του πω ευχαριστώ. (…)

Αν και πάλι μας μιλάει στο α’ πρόσωπο ο Φαμπιό, εμείς ως αναγνώστες γνωρίζουμε από τον πρόλογο, πως ο Γκιτού δολοφονήθηκε. Και στην πορεία των αναζητήσεων του Φαμπιό και άλλοι φόνοι θα διαπραχθούν. Μόνο που τώρα ο Φαμπιό δεν είναι αστυνομικός και πρέπει να προσέχει, γιατί κάποια στιγμή θα βρεθεί μέχρι και ύποπτος για φόνο…

(…) Από γεννησιμιού μου ανήκα στο τσούρμο, είχα διδαχτεί τη φιλία, την πίστη στους δρόμους του Πανιέ, στις αποβάθρες της Λα Ζολιέτ. Και την περηφάνια του λόγου που ‘χαμε δώσει, κοιτώντας ένα φορτηγό ν ‘ανοίγεται στο πέλαγο. Πρωταρχικές αξίες. Πράγματα που δεν εξηγούνται. Άμα βρίσκεσαι μέσα στα σκατά, δεν μπορείς παρά να ανήκεις στην ίδια οικογένεια. (…)

Πιο «αστυνομικό» από το πρώτο βιβλίο. Αρκετά νέα πρόσωπα, Εθνικό Μέτωπο της Μασσαλίας, Εξτρεμιστές του Ισλάμ, Ναπολιτάνικη Μαφία αλλά και πολλές μουσικές και φαγητά συνθέτουν τη δεύτερη περιπέτεια του Φαμπιό που ως γνωστό δεν αποφεύγει το ποτό και τις καταχρήσεις, γιατί μόνο έτσι μπορεί να συνεχίσει. Είναι ίσως η μόνο φορά που θα μπορούσε εύκολα να σκοτώσει. Δεν το έχει κάνει ποτέ, δεν έχει καν πυροβολήσει ποτέ σε άνθρωπο, αλλά τώρα το θέλει, το θέλει πολύ. Δεν πρόκειται να συγχωρήσει το δολοφόνο του Γκιτού. Εκτός αν κάτι του αλλάξει τη γνώμη τελευταία στιγμή, μια τελευταία αποκάλυψη…

(…) «Συλλογικά ο θάνατος δεν υφίσταται. Όσο περισσότεροι είναι τόσο λιγότερο μετράει. Οι πάρα πολλοί νεκροί είναι όπως το αλλού. Βρίσκονται πολύ μακριά. Δεν είναι πραγματικοί. Μονάχα ο ατομικός θάνατος είναι πραγματικός. Αυτός που σε αγγίζει προσωπικά. Απευθείας. Αυτός που τον βλέπουμε με τα ίδια μας τα μάτια, ή μες στα μάτια κάποιου άλλου». (…)

Μου άρεσε λίγο περισσότερο από το πρώτο.

Εκδόσεις Πόλις. Βαθμολογία 8,5/10

ΣΤΟ κλίμα των ημερών και μετά το Μαύρο της ΕΡΤ, πήρα στα χέρια μου ένα μαύρο βιβλίο που μου χάρισε ο φίλος μου ο Φάνης. Διαβάζοντας το οπισθόφυλλο του ήμουν σχεδόν σίγουρος πως στις σελίδες του θα έβρισκα πολλά κοινά στοιχεία με ακόμη ένα μαύρο μυθιστόρημα, Το μαύρο Αλγέρι του Μωρίς Αττιά. Και οι δύο συγγραφείς είχαν την ανάγκη να μιλήσουν για τον τόπο τους. Αυτός είναι ο καημός τους, να πλάθουν αστυνομικές ιστορίες μέσα στο ιστορικό-πολιτικό πλαίσιο της πόλης, με ήρωες που θα μπορούσαν να είναι αληθινοί.

Ο Ιζζό λοιπόν γράφει μια νουάρ τριλογία, μιλώντας σε α’ πρόσωπο όπως του αρμόζει, με ήρωα τον Φαμπιό Μοντάλ, έναν σαρανταπεντάρη αστυνομικό -που θα μπορούσε κάλλιστα να παρέμενε ένας κακοποιός, αν ακολουθούσε τα χνάρια των φίλων του- και μέσω αυτού μας γνωρίζει τη Μασσαλία, εκεί από όπου πέρασε το μεγάλο ρεύμα μεταναστών από την Αφρική προς την Ευρώπη, εκεί όπου η μαφία απλώνεται παντού, όπου ο ρατσισμός «χτυπάει» σε κάθε γειτονιά, αλλά παράλληλα εκεί που βρίσκεται το μεγαλύτερο σταυροδρόμι των λαών, στην πιο όμορφη πόλη του κόσμου, στο σημαντικότερο λιμάνι της Γαλλίας.

Στο πρώτο μυθιστόρημα της τριλογίας με τίτλο «Το μαύρο τραγούδι της Μασσαλίας», ο Φαμπιό ερευνά το θάνατο των δύο καλύτερων παιδικών του φίλων, του Μανού και του Ουγκό. Ο Ουγκό φτάνει ξανά στη Μασσαλία για να εκδικηθεί για το θάνατο του Μανού και σκοτώνεται από τους αστυνομικούς αμέσως μετά το ξεκαθάρισμα. Παράλληλα και μια ακόμη τραγική ιστορία που στην αρχή φαίνεται άσχετη, δείχνει τελικά να συνδέεται και ο Φαμπιό, αν και δε θα έπρεπε να ασχολείται μιας και τις υποθέσεις έχουν αναλάβει άλλοι συνάδελφοι, αποφασίζει να το φτάσει ως το τέλος…

(…) – Πρόσεχε τον εαυτό σου, μου είχε πει.

Μου χάιδεψε το σβέρκο. Την έσφιξα πάνω μου.

– Δεν μπορώ πια να κάνω πίσω, Μπαμπέτ. Δεν ξέρω που θα με πάνε όλα τούτα. Εκεί πηγαίνω όμως. Ποτέ στη ζωή μου δεν είχα κάποιο στόχο. Τώρα έχω. Αξίζει όσα αξίζει αλλά μου πάει.

Μου άρεσε πολύ η λάμψη των ματιών της όταν τραβήχτηκε από την αγκαλιά μου.

– Ο μόνος στόχος είναι να ζεις.

– Αυτό λέω. (…)

Γύρω από το Φαμπιό γυναίκες. Πολλές γυναίκες. Η Λεϊλά, η Λολ, η Ροζά, η Μπαμπέτ, η Μαρί Λου, η Ονορίν, όλες με το ρόλο τους στη ζωή του, αλλά χωρίς να αφήνει καμία να τον πλησιάσει αληθινά. Ήταν ένα κλεφτρόνι. Έγινε μπάτσος για να ξεφύγει. Δεν αντέχει τη βία και το ρατσισμό. Θυμάται τα παλιά χρόνια με τους φίλους του. Θέλει να βγει για ψάρεμα με τη βάρκα του, του αρέσει να πίνει, να καπνίζει, να ακούει μουσική. Θέλει απλώς να ησυχάσει, θέλει να καταλάβει.

(…) – Εγώ πιστεύω ότι το βλέμμα του άλλου είναι όπλο θανατηφόρο.

Μιλάς ωραία, μου είπε κουρασμένη. Αλλά δεν θ’ αγαπούσες ποτέ μια γυναίκα σαν κι εμένα, έτσι;

– Αυτές που αγάπησα έφυγαν.

– Εγώ θα μπορούσα να μείνω. Τίποτε δεν έχω να χάσω.

Τα λόγια της μ’ αναστάτωσαν. Ήταν ειλικρινής. Άνοιγε την καρδιά της. Προσφερόταν.

– Δεν θα το άντεχα να μ’ αγαπάει μια γυναίκα που δεν έχει τίποτα να χάσει. Η αγάπη είναι ακριβώς η πιθανότητα να χάσεις. (…)

Εκδόσεις Πόλις. Βαθμολογία 8/10

Ο Μιχαηλίδης σχεδόν πάντα στα μυθιστορήματα του, επιλέγει ένα κεντρικό μαθηματικό θέμα ή πρόβλημα και γύρω του χτίζει την πλοκή, βασισμένος και σε αληθινά ιστορικά γεγονότα της εποχής. Στο παρόν λοιπόν επιλέγει τη συμμετρία, μια ιδιότητα παρούσα παντού στη φύση, μια ιδιότητα που αν πάψει να υπάρχει, αρχίζει η καταστροφή…

Βρισκόμαστε περίπου στα 1973-74 στο Παρίσι. Κεντρικός ήρωας ο Δημήτρης Αποστολίδης, θυρωρός θεάτρου, τον οποίο ο αφηγητής συναντά σε διάφορα μέρη, πριν αποφασίσει να του μιλήσει από κοντά και να μάθει την ιστορία του. Ποιος είναι λοιπόν αυτός ο ασήμαντος φαινομενικά ανθρωπάκος που συζητά με τον κορυφαίο μαθηματικό της Γαλλίας -και ίσως έναν από τους κορυφαίους στον κόσμο- Αλεξάντρ Γκρόθεντικ;

Ταξιδεύουμε χωροχρονικά από το Αντάπαζαρ της Μικράς Ασίας, στην Ιταλία στα χρόνια του μεσοπολέμου, στην Ισπανία του Εμφυλίου και καταλήγουμε και πάλι από κει που ξεκινήσαμε, στη Γαλλία της Κατοχής. Γνωριζόμαστε με κορυφαίους μαθηματικούς της εποχής όπως τον Γκρόθεντικ, το κίνημα των Μπουρμπακί (ναι, είναι ελληνικό το όνομα, θα μάθετε το γιατί!), τις περιβόητες Πατημασιές στην Άμμο, δηλαδή τις επτά διαφορετικές κατηγορίες ευθύγραμμων μετασχηματισμών και τέλος τον αγαπημένο μου χαράκτη, ειδικό της συμμετρίας και ταλαντούχο μαθηματικό (χωρίς να το πιστεύει ή να το αποδέχεται) Μαουρίτς Κορνέλις Έσερ ή αλλιώς Μώκι.

 (…) «Ξέρεις γιατί ερωτεύονται οι άνθρωποι;» του είπε μια μέρα ο Δημήτρης, που εκείνη την εποχή οι μόνες του γνώσεις σχετικά με τον έρωτα ήταν θεωρητικές, αντλημένες από τα βιβλία που καταβρόχθιζε όποτε του δινόταν η ευκαιρία. «Το γράφει στο Συμπόσιο του Πλάτωνα, ένα από τα αρχαία κείμενα που μου δίνει κατά καιρούς να διαβάζω η σινιόρα Σάντρα, η δασκάλα που μου έμαθε Ιταλικά. Λέει λοιπόν εκεί μέσα πως τον παλιό καιρό οι άνθρωποι δεν ήταν χωρισμένοι σε άντρες και γυναίκες, αλλά ήταν ενιαία σώματα, αντρικό από τη μια μεριά και γυναικείο από την άλλη. Τα ανδρόγυνα αυτά σώματα ήταν απόλυτα συμμετρικά, το αρσενικό ήταν το συμμετρικό του θηλυκού και αντίστροφα. Κάποτε ο Δίας αποφάσισε να χωρίσει τα σώματα και έφτιαξε άντρες και γυναίκες. Έτσι γεννήθηκε ο Έρωτας: είναι η ανάγκη του κάθε ανθρώπου να ανακαλύψει το συμμετρικό του και να ενωθεί ξανά με αυτό» (…)

Εκδόσεις Πόλις. Βαθμολογία 7/10