Υπόθεση Laurus – Λώρη Κέζα

ΠΡΙΝ μερικούς μήνες, η Λώρη Κέζα ήταν στο βιβλιοπωλείο «Ευριπίδης» στο Χαλάνδρι για να υπογράψει το νέο της βιβλίο και να γνωρίσει τους μικρούς φίλους που το αγόρασαν. Μου το ανέφερε η Κοραλία και σκέφτηκα να περάσω και για να γνωρίζω την ίδια από κοντά -μιας και μιλούσαμε μέχρι τότε μόνο ηλεκτρονικά- αλλά και για να γνωρίσω και τη συγγραφέα.

Τη Λώρη Κέζα την ήξερα και δεν την ήξερα. Δηλαδή την ήξερα ως αρθρογράφο στο βήμα, αλλά δεν την παρακολουθούσα. Κακώς, θα μου πείτε. Κακώς σκέφτηκα κι εγώ από τη μία, αλλά και καλώς από την άλλη. Καλώς, γιατί έγραψε ένα άρθρο για την Κύπρο το οποίο όταν το διάβασα στην αρχή θύμωσα, μετά στεναχωρήθηκα και μετά ξανά-θύμωσα, οπότε μάλλον καλύτερα που δεν το είχα διαβάσει πριν την γνωρίσω. Το ίδιο το άρθρο δεν είναι της παρούσης, άλλωστε όποιος θέλει μπορεί να το αναζητήσει στο διαδίκτυο και να το διαβάσει. Μου προέκυψε όμως το εξής θέμα:

Πρέπει να μας επηρεάζει ο βίος κάποιου, στην κριτική ενός έργου του;

Ξέρω, είναι ένα πολύ γνωστό ζήτημα που αφορά εν γένει τα δημόσια πρόσωπα και έχει διχάσει αρκετό κόσμο. Θυμηθείτε για παράδειγμα την πιο κλασική και διαχρονική ποδοσφαιρική κόντρα μεταξύ του καλού παιδιού Πελέ και του αλήτη Μαραντόνα. Όλοι θα ήθελαν να είναι ο Μαραντόνα αλλά ο γιος τους να ήταν ο Πελέ :-). Η απάντηση μου λοιπόν στο ζήτημα είναι: «Κατά περίπτωση». Δεν μπορεί να υπάρξει σαφής απάντηση. Υπάρχουν όρια για τον καθένα μας, όρια τα οποία όταν ξεπεραστούν παύει πλέον ο άλλος να έχει για μας την οποιαδήποτε σημασία. Τον απομονώνουμε, τον ξεχνάμε, δεν υπάρχει πουθενά, πως το λένε. Τα όρια αυτά δεν τα ξεπέρασε για μένα η Κέζα. Διάβασα το βιβλίο της και θέλω σήμερα να σας μιλήσω γι’ αυτό.

Ηρωίδα μας η Ρόζα Δελλατόλα. Η Ρόζα ζούσε μέχρι πρότινος με τους γονείς της -Φραγκίσκο και Καρμέλα- και τον αδελφό της Μάνθο στην Αθήνα, αλλά δεν άντεξαν άλλο τη ζωή στην πόλη και θέλησαν να ζήσουν στην εξοχή, στην όμορφη Τήνο. Ο Φραγκίσκος άνοιξε ένα Γραφείο Τελετών σε ένα χωριό στα Λουτρά, το οποίο όμως δεν πήγαινε και πολύ καλά μιας και ο κόσμος εκεί δεν πεθαίνει πολύ συχνά. Μια μέρα, ο Τζώρτζης Μαρκουίζος ο κτηνίατρος, προτείνει στον Φραγκίσκο να αλλάξει επάγγελμα και να πάει στη Σχολή Ουρσουλίνων -ένα παλιό οικοτροφείο που βρίσκεται στο χωριό- και να προτείνει στις καλόγριες να του το δώσουν για να το μετατρέψει σε ξενοδοχείο. Πριν καν προλάβει ο Φραγκίσκος να ανοίξει το στόμα του, η ηγουμένη Ζοζεφίνα του προτείνει να στείλει εκεί τη Ρόζα ως μαθήτρια, γιατί αλλιώς θα πρέπει να το κλείσουν και να φύγουν, το Βατικανό δε θα το θεωρεί σχολείο πλέον. Την άλλη μέρα ο Δήμαρχος Λορέντζος Πρελορέντζος επισκέπτεται το σπίτι του Φραγκίσκου και του λέει πως η Ρόζα δεν πρέπει να πάει στη Σχολή και οι καλόγριες πρέπει να φύγουν, γιατί η εταιρεία Laurus θα έφτιαχνε εργοστάσιο ρεύματος στα Λουτρά και χρειάζονταν τα κτίρια για να εγκαταστήσουν συσσωρευτές ενέργειας και άλλα μηχανήματα καθώς και τουρμπίνες σε όλο το κτήμα. Τουρμπίνες που μελέτες έδειξαν πως δεν πρέπει να μπουν, γιατί σκοτώνουν τα περιστέρια…

(…) Με τον ίδιο τρόπο ενώνονται τα κατώγια. Οι πέτρινοι τοίχοι είναι τόσο φαρδείς που ένα παιδί με τα χέρια ανοιχτά δεν φτάνει για να μετρήσει το πάχος τους. Τα παλιά σπίτια λοιπόν ενώνονταν με κοινές πόρτες. Έτσι, αν έρχονταν πειρατές, οι ντόπιοι μπορούσαν να φύγουν μακριά χωρίς να βγουν στο δρόμο. Οι πιο δυνατοί άντρες διάλεγαν την πιο χαμηλή πόρτα και παραμόνευαν από πίσω, έχοντας υψωμένο το σπαθί τους. Οι πειρατές έσκυβαν για να περάσουν και το σπαθί, που περίμενε από επάνω, τους έκοβε το κεφάλι.

Όλα αυτά η Ρόζα τα είχε ακούσει χίλιες φορές, αλλά της άρεσε να τα ακούει από τη δασκάλα της, που είχε μιαν ελαφρά ξενική προφορά. Τα παιδιά από την Αθήνα είχαν ενθουσιαστεί με την ιδέα των πειρατών και έψαξαν να βρουν στο κατώι της κυρίας Ντεζαμπρέ το χαμηλό πορτάκι των αποκεφαλισμών. Βρήκαν ένα που ταίριαζε σε όσα είχαν φανταστεί και μπήκαν στο μικρό δωμάτιο. Ίσα ίσα χωρούσαν στο ύψος. Ήταν μια μικρή αποθήκη με στρώματα και ψάθες για τη θάλασσα, βατραχοπέδιλα και μάσκες. (…)

Είναι μια όμορφη νουβέλα που απευθύνεται σε έφηβους ηλικίας 8-12 ετών. Η Κέζα μέσα από τα «κατορθώματα» της Ρόζας της, μας μαθαίνει επιπλέον πολύ ενδιαφέροντα πράγματα για την ιστορία του νησιού. Νομίζω πως θα αρέσει πολύ στο εφηβικό κοινό που σίγουρα θα περιμένει τη συνέχεια των περιπετειών της σκανδαλιάρας Ρόζας.